هفته بسیج مستضعفان
تشکیل بسیج مستضعفان، ارتش 20میلیونی به فرمان حضرت امام خمینی (ره) هوشیاری و درایت بی نظیر حضرت امام (ره) از جمله اساسی ترین عوامل در جهت خنثیسازی توطئهها به حساب میآید که به برکت این دوراندیشی و هدایت انقلاب در مسیر اصلی خود، زمینه انقلاب دوم فراهم آمد و با سقوط لانه جاسوسی امریکا در تهران و برملاشدن ماهیت سلطه جو و تجاوزکارانه آمریکا، شیطان بزرگ با ضربهای سخت و جبران ناپذیر روبرو شد.اسناد بدست آمده از لانه جاسوسی و اظهارات صریح حکام آمریکایی مردم و رهبران کشور و بویژه حضرت امام را با این حقیقت آشکار مواجه ساخت که احتمال مداخله نظامی آمریکا و هجوم به جمهوری اسلامی، امری بعید و غیرممکن نبوده و با توجه به سوابق این کشور در جهان لزوم آمادگی مردم جهت مقابله و رویارویی را در کوتاهترین زمان ممکن آشکار میساخت.بر این اساس امام امت در پنجم آذرماه سال 1358؛ یعنی در مدتی کمتر از یک ماه بعد از انقلاب دوم، فرمان تاریخی تشکیل بسیج را صادر و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی 1359 به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد در قسمتی از پیام حضرت امام (ره) آمده است: «یک مملکت بعد از چند سالی که 20 میلیون جوان دارد باید 20 میلیون تفنگدار داشته باشد و 20 میلیون ارتش داشته باشد و یک چنین مملکتی آسیب پذیر نیست.»
مردم دلسوخته و مسلمان پاکباخته که دل در گرو عشق به انقلاب و هدفهای والای آن داشتند، با آمادگی و قصد و اراده خلل ناپذیر جهت پاسداری از دستاوردهای انقلاب، گروههای مقاومت مردمی را در پایگاههای بسیج و در آن زمان در مساجد سراسر کشور تشکیل دادند.هفته بسیج یاد آور خاطرات بسیاری در اذهان مردم ایران است خاطراتی که رابطه مستقیم با حیثیت و آبروی یک ملت و سرزمین دارد .دفاع مقدس آیینه تمام نمای فداکاریها و رشادتهای بسیجیان است آنانی که لشگر مخلص خدا بودند و چه خالصانه قدم در میعادگاه عشاق گذاشتند.بسیجی بودن یک افتخار بزرگ است چرا که در وصف بسیج همان بس که رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای فرمودند: بسیجی یعنی علی(ع) که تمام وجودش وقف اسلام بود پس پیرو علی(ع)بسیجی واقعی است کسی که علوی باشد در همه زمینه ها.
در وصف بسیجیان مخلص همین جمله فرمانده دلیر سپاه توحید شهید حاج محمدابراهیم همت بس است که فرمود :من خاک پای بسیجیها هم نمی شوم. و این است جایگاه بسیجیان واقعی در عالم.اما بسیج امروز یک سازمان یا یک نهاد یا یک شخصیت حقوقی و حقیقی نیست بسیج به برکت خون شهدایش شناخته می شود بسیج یک فرهنگ ، گفتمان و یک ایدئولوژِی اصیل در جهان بشریت است و حد و مرز نمی شناسد بسیجی ثبت نام ندارد بسیجی بودن به ویژگی های والای اخلاص و تقوا بستگی دارد ودر یک کلام بسیجی یعنی پیرو ولایت و مزین به نور رهبر.
بسیج از بطن مردم است و جنبشی خودجوش و مردمی است که تفاوتی اساسی با دیگر جنبش ها دارد و آن عدم عدول از ارزشهای اولیه و اتکا به نیروی مردمی است بسیج امروز در همه عرصه ها حضوری جهادگونه دارد هرکجا نیاز احساس شود بسیج اولین ارگان است همیشه بسیج پیشرو بوده است و خار چشم دشمنان بسیج در مسائل سیاسی و جناح بندی ها ، صف بندی ها وارد نمی شود ولی در عین حال آگاه است و بصیرت در ان یک اصل است دوست را از دشمن می شناسد و اسیر خواسته های گروهی نمی شود بسیج پشتیبان ولایت فقیه و پیرو رهبر است و لا غیر.به فرموده امام(ره) « بسیج شجره طیبه و درخت تناور و پر ثمری است که شکوفه های آن بوی بهار وصل و طراوت یقین و حدیث عشق می دهد، بسیج مدرسه عشق و مکتب شاهدان و شهیدان گمنامی است که پیروانش بر گلدسته های رفیع آن، اذان شهادت و رشادت سر داده اند. بسیج میقات پا برهنگان معراج اندیشه پاک اسلامی است که تربیت یافتگان آن، نام و نشانی در گمنامی و بی نشانی گرفته اند.» (1)از دیدگاه امام بسیجی کسی است که در عمل علاقه خود را به پیشرفت و حفظ و گسترش اقتدار نظام اسلامی و شأن و حیثیت ملت مسلمان نشان دهد. یعنی بسیجی بودن معیار و ملاکی است که بر اساس آن میزان تعهد اعضای آن به اصول و آرمان های انقلابی سنجیده می شود.
«سنگ بنای بسیج بر حکم فقهی و جهادی استوار است؛ جهادی که مبتنی بر روحیه دفاعی باشد و نه تهاجمی یا جهان گشایی، بسیج در نظر امام مولودی جدید است که کارشناسان جهانی نمی توانند آن را بشناسند، هر گاه قوه ایمان در ملتی زنده شود، همگان را به قیام الله فرا می خواند و می تواند سرتاسر یک کشور را بسیج نماید، معیار حرکت بسیج هم همین اسلام و درک مفاهیم عالیه آن است».(2)
از نظر حضرت امام برای پیدایش و تقویت روح ایمان در میان مردم که موتور حرکت بسیج هستند؛ دو عامل نقش بی بدیل و غیر قابل انکار دارد؛ یکی مساجد، دیگری روحانیت.(3)
مساجد مرکز بسیج مردمی بر ضد اهداف شوم دشمن است. مسجد در اسلام و در صدر اسلام همیشه مرکز جنبش حرکت های اسلامی بوده، از مسجد، تبلیغات اسلامی شروع می شده است و حرکت قوای اسلامی برای سرکوبی کفار و وارد کردن آنها در بیرق اسلام از مسجد بوده است، همیشه در صدر اسلام مسجد مرکز حرکات و مرکز جنبش ها بوده است.(4)
مأموریت های بسیج
مهم ترین مأموریت های بسیج را درحال حاضر می توان بدین شرح خلاصه کرد:
1- مقابله با استکبار:
در رأس مأموریت های بسیج و ستیز با جهانخواران و به ویژه دشمن اصلی این انقلاب، امریکاست.
در یکی از پیام های امام(ره) به مناسب هفته بسیج در تاریخ 2 آذر 1367 می خوانیم:
«من مجدداً به همه ملت بزرگوار ایران و مسؤولان عرض می کنم چه در جنگ و چه در صلح بزرگ ترین ساده اندیشی این است که تصور کنیم جهانخواران خصوصاً امریکا و شوروی از ما و اسلام عزیز دست برداشته اند؛ لحظه ای نباید از کید دشمنان غافل بمانیم. در نهاد و سرشت امریکا کینه و دشمنی با اسلام ناب محمدی - صلی الله علیه و آله و سلم - موج می زند.
در ادامه برای مقابله با آنان می فرماید: خلاصه کلام اگر بر کشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین انداز شد، چشم طمع دشمنان و جهانخواران از آن دور خواهد گردید والا هر لحظه باید منتظر حادثه ماند». بسیج باید مثل گذشته و با قدرت و اطمینان خاطر به کار خود ادامه دهد... (5)
2- قیام در مقابل انحرافات:
«اکنون که به حمدالله تعالی دانشگاه از چنگال جنایت کاران خارج شده و بر ملت و دولت جمهوری اسلامی است، در همه اعصار که نگذارند عناصر فاسد دارای مکتب های انحرافی یا گرایش به غرب و شرق در دانش سراها و دانشگاه ها و سایر مراکز تعلیم و تربیت نفوذ کنند و از قدم اول جلوگیری نمایند تا مشکل پیش نیاید و اختیار از دست نرود و وصیت اینجانب به جوانان عزیز دانشگاه ها و دبیرستان ها آن است که خودشان شجاعانه در مقابل انحرافات قیام نمایند تا استقلال و آزادی خود و کشور و ملت خودشان مصون باشد». (6)
3- تحمل صبر و مبارزه علمی و عملی
من در اینجا به جوانان عزیز کشورمان به این سرمایه ها و ذخیره های عظیم الهی و به این گل های معطر و نو شکفته جهان اسلام سفارش می کنم که قدر و قیمت لحظات شیرین زندگی خود را بدانید و خودتان را برای مبارزه علمی و عملی بزرگ تا رسیدن به اهداف عالی انقلاب اسلامی آماده کنید. مبارزه علمی برای جوانان زنده کردن روح جستجو و کشف واقعیت ها و حقیقت هاست، و اما مبارزه عملی آنان در بهترین صحنه های زندگی و جهاد شهادت شکل گرفته است.
4- تعلیم و تربیت جوانان در جهت پاسداری از اصول و اهداف انقلاب و نظام
«... بسیجیان در تعلیم و تربیت جوانان و نوجوانان مساعی جمیله خود را روز افزون کنند».(7)
مسؤولیت های بسیج
با توجه به جایگاه بسیار حساس بسیج در نشان دادن چهره نظام جمهوری اسلامی و ایجاد جاذبه در درون جامعه برای مشارکت و جذب هر چه بیشتر جوانان و نوجوانان به سمت الگوهای سازنده مبتنی بر هویت ملی – مذهبی از دیدگاه مقام معظم رهبری، بسیج و بسیجی مسؤولیتی سنگین را به عهده داشت و توانست یک ارتش معنوی مردمی را پایه ریزی کند. به طوری که امام خمینی(ره) در مورد بسیجیان قهرمان فرمودند: شما آیینه مجسم مظلومیت ها و رشادت های این ملت بزرگ، در صحنه نبرد و تاریخ مصور انقلابید. شما فرزندان مقدس و پرچمداران عزت مسلمین و سپر حوادث این کشورید. شما یادگاران و همسنگران و فرماندهان و مسؤولان بیداردلانی بوده اید که امروز در قرارگاه محضر حق مأوا گزیده اند.
من به طور جد و اکید می گویم که انقلاب و جمهوری اسلامی و نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که بحث از بزرگ ترین سنگرهای دفاع از ارزش های الهی نظام ما بوده و خواهد بود، به وجود یکایک شما نیازمند است چه صلح باشد و چه جنگ.(8)
در طول 8 سال دفاع مقدس، بسیج آن چنان ظاهر شد که دشمنان اعتراف کردند که قدرتی که در بسیج نهفته، توان مقابله با یکایک ارتش های کلاسیک جهانی را دارد. دشمن که سودای فتح سه روزه را در سر می پروراند، در همان روزهای نخستین با مردمی مواجه گشت که با دست خالی اما با سلاح ایمان و اعتقاد به ارزش های الهی و انسانی به دفاع از کیان مقدس نظام اسلامی برخاسته بودند و از ایثار جان خویش دریغ نمی کردند.
جوانان سلحشوری که به فرمان امام(ره) در پایگاه های مقاومت تحت عنوان بسیجی گرد آمده بودند و با کوچک ترین اشاره ایشان به جبهه های نبرد هجوم می بردند و تا آخرین قطره خون خویش ایستادگی و مقاومت می کردند وظیفه بسیج فقط به جنگ و مساله نظامی محدود نمی شود و امنیت داخلی کشور در سخت ترین شرایط یعنی دوران فعالیت منافقین و دیگر گروه های ضد انقلاب که با کمک کشورهای خارجی ذی نفع در ایران درصدد آشوب و تنش و تجزیه و جدایی قسمت هایی از خاک کشور بودند، به مدد نیروی بسیج و پایگاه های مقاومت حفظ شد.
در حوادث طبیعی و بلایا، همچون زلزله، سیل و طرح واکسیناسیون فلج اطفال حضور بسیجیان گره گشای مشکلات و مایه دلگرمی مردم و مسؤولان بوده است. کما این که در حادثه اسفبار زلزله رودبار در سال 1369 سرعت عمل و ایثار نیروهای مردمی در عملیات نجات به حدی بود که خارجیان حاضر در منطقه با اظهار تعجب از حضور گسترده بسیجیان اقرار کردند که به حضور آنان احتیاج نیست.
در زلزله اسفبار استان قزوین، در همان ساعات اولیه، مردان بسیجی در منطقه زلزله زده در کنار نیروهای امداد هلال احمر و ... و زنان بسیجی در شهرها با تشکیل صف های بسیار طویل اهدای خون و اهدای کمک های نقدی و جنسی جهانیان را به تحسین واداشت. امام خمینی(ره) در مورخ 2/9/67 در هفته بسیج درباره خطر غفلت از بسیجیان و روحیه بسیجی گری به مسؤولان پیامی را صادر می فرمایند.
ایشان فرمودند: «من دست یکایک شما پیشگامان رهایی را می بوسم و می دانم که اگر مسؤولان نظام اسلامی از شما غافل شوند، به آتش دوزخ الهی خواهند سوخت. بار دیگر تأکید می کنم که غفلت از ایجاد ارتش بیست میلیونی (بسیج) سقوط در دام دو ابرقدرت جهانی را به دنبال خواهد داشت. من از تمامی بسیجیان خصوصاً از فرماندهان عزیز آن تشکر می کنم و از دعای خیر برای این فرزندان با وفای اسلام غفلت نخواهم نمود».(9)
آری، مسؤولان در برابر حفظ روحیه ایثار و خدمت که از ویژگی های بسیجیان است، مسؤول هستند، هر گونه تجمل گرایی و عدم کارایی در عرصه مسؤولیت و بی توجهی به روحیه و عواطف مردم خطری است که می تواند به نهاد بسیج در عرصه های خطر، ضربه وارد کند.
پانوشت ها:
1-صحیفه نور، جلد 21، ص 195.
2و 3 -صحیفه نور، ج 14، ص 475. ج 6، ص 175.
4-بیانات امام (ره) در جمع اعضای هیات نمایندگی عالی رتبه روحانی عربستان – 1/2/58.
5-صحیفه امام جلد 21، ص 54، 2/9/67.
6-صحیفه نور – جلد 21، ص 192.
7-صحیفه امام، جلد 15، ص 232.
8-صحیفه نور ، جلد 21، ص 18و19.
9-صحیفه امام، ج 21،ص196.
« متن سخنرانی و اطلاعات مربوط به سالروز جهانی مبارزه با مواد مخدر سال 1396 جهت بهرهبرداری در سخنرانیها»
با سلام و درود به روح پر فتوح بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی به خصوص شهدای عرصه مبارزه با مواد مخدر و با آرزوی سلامتی و طول عمر با عزت برای رهبر معظم انقلاب اسلامی، به تبیین وضعیت اعتیاد در عرصههای جهانی، منطقهای و ملی پرداخته خواهد شد .
الف= وضعیت جامعه جهانی:
نیک می دانیم جامعه بشریت با آهنگ سریع تحولات و تغییرات شتابان در عرصههای فرهنگی، اجتماعی، تکنولوژی و منظومه خانواده در حال تغییر ، مواجه شده و به قرن دگرگونیهای فزاینده و پیچیده وارد شده است. در این راستا نوجوانان و جوانان کشورها، بدون هرگونه آمادگی برای ورود به قرن جدید ، با ترافیک فزاینده و رنگین کمانی از خرده فرهنگ ها و نیز طیف وسیعی از شوکهای اجتماعی و فرهنگی روبرو شدهاند. موادمخدر و روانگردانها از جملهی شوکهای برشمرده و به عنوان زلزله خاموش و یکی از ابزارهای جنگنرم ، سبب گردیده که در زمره یکی از مهمترین بحران های عرصه جهانی قرار گیرد به گونه ای که در سال 2014 میلادی بالغ بر 247 میلیون نفر از جمعیت 15 تا 64 سال در بیش از 170 کشور جهان، حداقل یک بار مبادرت به مصرف یکی از انواع موادمخدر – مواد محرک و مواد توهمزا نمودهاند. نیم نگاهی به روند مصرف مواد طی ده سالهی اخیر در جامعهجهانی حکایت از رشد 19 درصدی در تعداد مصرفکنندگان مواد دارد. به عبارت دیگر رشد فزایندهی تقاضای مواد زمینه را برای روند فزاینده عرضه مواد مخدر و روانگردانها فراهم نموده است تا آنجا که شاهد رشد 322 درصدی انواع مواد روانگردان جدید شناخته شده درسال 2017 نسبت به سال 2014 میلادی هستیم.
بررسیهای صورت پذیرفته حکایت از آن دارد که علیرغم یک قرن مبارزه در جامعه جهانی، شاهد موارد زیر هستیم:
- مواد مخدر و روانگردانها به یک ابزارسیاسی و اقتصادی در معادلات بینالمللی تبدیل شده به طوری که گردش مالی 1400 تا 1600 میلیارد دلاری ناشی از قاچاق مواد مخدر در جهان و سود سرسام آور آن، زمینه را برای فعالیت بیش از یک میلیون نفر در تجارت قاچاق مواد فراهم نموده است.
- پیوند میان قاچاق مواد مخدر و تروریسم و ترویج جرائم سازمان یافته و نفوذ شبکههای قاچاق در بافت های اقتصادی کشورهای درحال توسعه، ضربات جبران ناپذیری را به این کشورها وارد نموده است.
- کاهش سن و رشد شیوع مصرف مواد در نوجوانان و جوانان جوامع، افزایش ورود زنان، افراد شاغل و تحصیل کرده به چرخه اعتیاد، از دیگر معضلات، در رشد این بحران اجتماعی میباشد.
- افزایش تولید مواد صناعی و شیمیایی و تغییر الگو، نوع مواد و تولید روزانه یک ماده جدید روانگردان، شرایط مصرف مواد و تمایل به مصرف همزمان و ترکیبی گونههای مختلف مواد، افزایش میزان مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد و ناخالصی مواد، سبب پیچیدگی این عرصه در ابعاد مختلف شده است.
- بهرهگیری از شبکههای سایبری و ماهواره ها به منظور ترویج و گسترش باورها و نگرشهای غلط با هدف فریب فرهنگی و جذب مشتریان جدید، سبب افزایشِ اقبال نوجوانان و جوانان جوامع به مصرف مواد شده است.
- نشانهروی نهاد خانواده – مدارس- دانشگاهها و کارکنان محیطهای صنعتی از اهداف جدی سیستم هوشمند اعتیاد برای نابودی نسلها میباشد.
ب= وضعیت منطقه:
نیم نگاهی به روند سطح زیر کشت خشخاش در کشور افغانستان در سال 1395 نسبت به سال 1376 (ه.ش) حکایت از رشد 247درصدی داشته به گونه ای که سطح زیر کشت از 58 هزار هکتار به 201 هزار هکتار افزایش یافته و در نتیجه تولید تریاک در کشور افغانستان با رشد 71 درصدی از 2804 تن در سال 1376 به 4800 تن در سال 1395 افزایش یافته است.
متاسفانه افزایش تدریجی کشت- تولید و انبار موادمخدر در افغانستان، سبب شده است که این کشور، 84 درصد تولید جهانی تریاک را به خود اختصاص دهد که تاثیر نامناسب آن بر سلامت، ثبات و توسعه این کشور و سایر کشورهای همسایه، سایه افکنده است.
ج= وضعیت ملی (کشور جمهوری اسلامی ایران) :
همجواری با کشور افغانستان از یک سو و از سوی دیگر نقش وسیع تهاجم فرهنگی و اجتماعی از سوی دشمنان نظام از طریق نفوذ و هجوم نرم و خاموش در حصار فرهنگی جامعه، عوامل ساختاری معیوب در عرصههای اجتماعی و اقتصادی (نظیر فقر- بیکاری- مهاجرت- عدم پاسخگویی به نیازهای اجتماعی نوجوانان و جوانان – کمبود نشاط اجتماعی- فقر غنی سازی اوقات فراغت و..) ، عوامل سیاسی (از طریق توطئه استکبار به منظور بروز خسارت به اقتصاد کشور و جلوگیری از رشد و پیشرفت و تلاش جدی برای انحطاط نسل جوان)، عوامل روانشناختی (نظیر اختلال اضطراب- افسردگی- توهم و هذیان- بحران هویت- هیجان جویی)، عوامل فرهنگی (ناشی از سبک جدید زندگی – تضعیف مبانی مذهبی- ضعف میزان آگاهی از مخاطرات و تبعات سلامتی و ترویج باورهای غلط برای جذب نوجوانان و جوانان)، عوامل محیطی (دسترسی آسان به مواد) و عوامل خانوادگی (شامل کاهش سطح ارتباط موثر بین اعضای خانواده- ضعف کنترل و مدیریت فرزندان، اعمال خشونت در منزل، تعارض و دوگانگی در ارزشها و الگوهای خانوادگی، ضعف در آموزش مهارتهای زندگی و سبک فرزندپروری) سبب گردیده است تا اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان ها جایگاه ویژه ای را در عرصه آسیب های اجتماعی در سطح کشور به خود اختصاص دهد به گونه ای که اعتیاد و مواد مخدر در سال 1394 از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان اولین اولویت در بین پنج آسیب اجتماعی کشور تعیین گردیده و همواره معظم له پدیده شوم اعتیاد را فرهنگ صادراتی غرب به کشورها تلقی نموده و آن را راهی برای نفوذ استعمار به منظور تباهی و نابودی نسل جوان متذکر شده اند، ضمن آنکه بیش از 90 درصد مردم کشور، نسبت به اعتیاد در جامعه ابراز نگرانی نموده اند. متاسفانه عدم دغدغه نسبت به اعتیاد در برخی از طبقات و لایه های مختلف جامعه، سبب گردیده که بیش از 64 درصد معتادان را افراد متاهل، بیش از 20 درصد معتادان دارای سطح تحصیلات فوق دیپلم به بالا و بیش از 22 درصد معتادان را افراد شاغل در محیط های صنعتی، تشکیل دهند.
اقدامات صورت پذیرفته در چهار سال اخیر 1392- 1395 در سطح کشور
1 ـ مقابله با عرضه:
افزایش 35 درصد تعداد عملیات های مقابله ای علیه قاچاقچیان در مقایسه با مدت مشابه پیش از آن، به منظور سرکوب عوامل مرتبط با قاچاق مواد مخدر و روان گردان ها، گسترش اقدامات اطلاعاتی هدفمند منجر به افزایش 14 درصد انهدام باندهای مواد مخدر در چهار سال اخیر در مقایسه با مدت مشابه قبل از آن، افزایش 26 درصدی سلاح های مکشوفه از قاچاقچیان در چهار ساله اخیر در مقایسه با مدت مشابه قبل، افزایش 176 درصدی انهدام کارگاه های تولید ماده محرک شیشه نسبت به مدت مشابه قبل آن، افزایش 15 درصدی انواع مواد مخدر مکشوفه جمعا به میزان 2459 تُن نسبت به مدت مشابه قبل، افزایش 18 برابری کشفیات مواد شیمیایی پیش ساز ( در تولید ماده محرک شیشه و هروئین ) در کشور نسبت به مدت مشابه قبل، افزایش 38 درصدی تعداد دستگیری های متهمین جرائم مواد مخدر ( جمعا به میزان 000/390/1 نفر ) نسبت به مدت مشابه قبل، ایجاد موانع فیزیکی در مرزهای شرقی و غربی کشور به منظور اشراف مرزی، اهداء 41 نفر شهید گرانقدر عرصه مبارزه در چهار ساله اخیر، همگی حکایت از تلاش نیروهای مقابله کننده با سیستم هوشمند و فعال مواد مخدر و روان گردان ها داشته است.
2 ـ فرهنگی و پیشگیری:
به منظور ارتقاء سطح آگاهی و آموزش کانونهای مختلف جامعه، بیش از یازده میلیون خانواده، به طور میانگین سالیانه حدود سه میلیون نفر از دانش آموزان و دانشجویان کشور، بیش از چهار میلیون از افراد شاغل در محیط های کاری ،تحت پوشش آموزش های پیشگیری از اعتیاد قرار گرفته اند. هم زمان نیز به منظور راهنمایی و مشاوره تلفنی در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد از طریق خط ملی اعتیاد، حدود 000/400/1 نفر در چهار ساله اخیر تحت پوشش خدمات مشاوره ای قرار گرفته اند.
3 ـ درمان و کاهش آسیب های ناشی از اعتیاد:
افزایش 55 درصدی مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب در چهار ساله اخیر نسبت به مدت مشابه قبل و در نتیجه ایجاد 8103 مرکز مجاز دولتی و غیر دولتی، پذیرش بیش از 780 هزار نفر معتاد متقاضی درمان در مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب، تقویت و تجهیز 18 مرکز در سطح استانها برای ساماندهی معتادان متجاهر و پرخطر و پذیرش بیش از 86 هزار نفر از آنان، از دیگر اقدامات برای مهار کنترل اعتیاد در سطح کشور بوده است.
4 ـ صیانت و حمایت اجتماعی و توسعه مشارکتهای مردمی:
تقویت رویکرد اجتماعی شدن امر مبارزه با هدف مشارکت آحاد جامعه و رشد 96 درصدی شکل گیری سازمانهای مردم نهاد فعال در حوزه مبارزه با مواد مخدر در چهار ساله اخیر نسبت به مدت مشابه قبل، به گونه ای که بیش از 2365 سازمان مردم نهاد در عرصه درمان، کاهش آسیب، فرهنگی و پیشگیری، توانمندسازی و اشتغال معتادان بهبود یافته در سطح استانهای کشور با تلاش شبانه روزی به دنبال جلوگیری از توسعه اعتیاد در سطح کشور می باشند. ضمن آنکه طی مدت چهار ساله اخیر بیش از 155 هزار نفر از معتادان بهبود یافته از آموزش های فنی و حرفه ای برخوردار شده و در نتیجه ازگرایش مجدد آنان به چرخه اعتیاد جلوگیری شده است .
5 ـ علمی کردن امر مبارزه:
طی چهار ساله اخیر با اتخاذ رویکرد های کیفی به منظور تولید دانش تخصصی و پشتوانه های علمی و تحقیقاتی، شاهد رشد 332 درصدی اقدامات پژوهشی بوده و همزمان نیز با حمایت از پایان نامه های تحصیلات تکمیلی دانشجوبان به منظور ایفای نقش موثر دانشجویان و اساتید در جهاد مقدس امر مبارزه، نسبت به ایجاد رشته های کارشناسی ارشد و دکترا در عرصه پیشگیری و درمان اقدام شده است. از سوی دیگر با افزایش مشارکت نخبگان و اصحاب اندیشه، شاهد تقویت رویکرد علمی کردن امر مبارزه در عرصه های سخت و نرم افزاری هستیم.
6 ـ افزایش اقدامات رسانه ای:
به منظور ارتقاء سطح آگاهی آحاد جامعه با بهره گیری از ظرفیت شبکه های ملی و استانی سازمان صدا و سیما، شاهد تولید بیش از 120 هزار دقیقه برنامه های آموزشی در عرصه پیشگیری از اعتیاد بوده ایم.
« سطوح انتظار »: با توجه به خسارتها و پیامدهای ناشی از مصرف مواد در ابعاد: بهداشتی ( شامل : توسعه ی بیماریهای جسمانی و روانی ، بروز شیوع بیماری های عفونی ایدز، مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از اندازه و وجود ناخالصی مواد) ، اجتماعی ( علت و پایه ی سایر جرایم و بزهکاری ها نظیر همسر آزاری 65 درصد، طلاق 55 درصد، کودک آزاری 30 درصد، قتل عمد 25 درصد، نزاع و خشونت 23 درصد، جرایم منکراتی 20 درصد، جرایم مالی 10 درصد، اخراج موقت و دایم و بیکاری و محرومیت از شغل)، اقتصادی( بروز خسارت و تحمیل میلیاردها تومان هزینه بر بودجه سالیانه عمومی کشور برای مهار و کنترل اعتیاد و همچنین خروج مقادیر قابل توجهی پول از اقتصاد کشور)، فرهنگی ( شکل گیری باورهای غلط نظیر مصرف مواد برای رهایی از استرس، اضطراب، کسب نشاط و لذت کاذب، ابراز وجود، تکمیل اوقات فراغت، رفع اختلالات جنسی، بی خیالی، افزایش کارایی و رفع خستگی، افزایش توان یادگیری، شب بیداری، تجارب عرفانی، رفع بیماری های جسمی)، امنیتی( تهدید جدی علیه حاکمیت ملی و افزایش جرایم سازمان یافته) و سیاسی ( ایجاد اپوزیسیون علیه حاکمیت) ، انتظار می رود کلیه مسئولین استانی، نخبگان و اصحاب اندیشه، مراکز علمی و دانشگاهی ، سازمان های مردم نهاد و سایر آحاد جامعه با دغدغه مستمر و مشارکت موثر و حداکثری در جهاد مقدس امر مبارزه به خصوص پیشگیری اولیه از اعتیاد ایفای نقش نموده و زمینه را برای تحقق فرامین رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر کاهش 25 درصدی اعتیاد در طول برنامه ششم توسعه ( 1400-1396) در سطح استان فراهم نمایند تا بدین ترتیب شاهد کنترل اعتیاد به عنوان بزرگترین منکر هزاره سوم از جامعه اسلامی مان باشیم.
راهکارهای مقابله با تحریم اقتصادی
ظهور انقلاب اسلامی ایران ضربه هولناکی به کشورهای استعمارگر خصوصا آمریکا وارد کرد. این انقلاب تمام جهانیان را در بهت و حیرت فرو برد، کشوری که تا به حال مهم ترین پایگاه و جزیره ثبات آمریکا درخاورمیانه محسوب می شد به ناگاه از مدار کنترل آمریکا خارج و منافع استعمارگران را در خاورمیانه به خطر انداخت. آمریکا برای به شکست کشاندن انقلاب دست به اقدامات خصمانه ای زد؛ تحریک و تجهیز صدام به جنگ با ایران، کمک به مخالفان وگروه های ضد نظام از جمله حمایت همه جانبه از منافقان، تلاش برای ایجاد اختلاف بین ایران و همسایگانش، تبلیغات رسانه ای گسترده علیه ایران درسطح بین المللی، مصادره دارایی های ایران در آمریکا و... از جمله این اقدامات تحریم اقتصادی ایران بود.اما تحریم اقتصادی هم مانند دیگر اقدامات آمریکا نتوانست مانع پیشرفت و رشد انقلاب اسلامی شود؛ بلکه تحریم ها باعث قوی تر شدن و پیشرفت ایران در همه زمینه ها شد. جمهوری اسلامی ایران به خاطر وجود تحریم های غرب، خود دست به کار شد و توانست تمامی احتیاجاتش را خود تأمین کند و به در بسیاری از علوم و تکنولوژی ها مانند: پزشکی، هوا فضا، و هسته ای، فناوری های پیشرفته دست پیدا کند و خود را از کشورهای غربی بی نیاز کند.
رهبر انقلاب با هوشیاری و دقت،سال جاری را سال «تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی» نام گذاری نمودند. تولید ملی یک کشور شاخص مهمی برای قدرت و توان آن کشور محسوب می شود. ایران با داشتن نیروی کار شایسته، آب وخاک مناسب، معادن زیر زمینی و ذخایر نفتی وگازی فراوان، می تواند الگوی مناسب برای همه کشورهای اسلامی باشد.
دراین نوشتار تلاش می شود با بیان تاریخچه، اهداف و آثار تحریم، به برخی از راهکارهای مقابله با تحریم اشاره شود.
* تحریم ایران درگذر زمان
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از اقدامات خصمانه آمریکا برای مهار ایران، اقدام به تحریم اقتصادی علیه ایران بود. در دوره ریاست جمهوری کارتر، ایران چهار مرتبه تحریم شد: این تحریم ها شامل ممنوعیت واردات نفت، مسدود شدن دارایی های ایران، ممنوعیت صادرات به ایران و ممنوعیت واردات از ایران بود. اولین تحریم اقتصادی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران درسال 1980در واکنش به گروگان گیری سفارت آمریکا انجام گرفت. با اشغال لانه جاسوسی آمریکا و گروگان گیری جاسوسان، به اوج خود رسید. در تاریخ 4نوامبر 1979(13/8/1358) سفارت آمریکا درتهران به دست دانشجویان پیرو خط امام تسخیر شد. درپاسخ به این عمل، جیمی کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا، وضعیت فوق العاده ملی و انسداد اموال و دارایی های دولت ایران را اعلام کرد و درتاریخ 7 آوریل 1980 فروش و عرضه هرگونه کالا و خدمات، به جز مواد غذایی و دارویی، به ایران را ممنوع کرد. پس از آن در 17آوریل 1980 وارد نمودن هرگونه کالا از ایران نیز ممنوع شد. با نامیدن ایران به عنوان حامی تروریسم در ژانویه 1984 یک دور جدید از تحریم های تجاری براساس قوانین ایالات متحده علیه ایران وضع گردید. (1)
در طول جنگ ایران با عراق، آمریکا تلاش گسترده ای را برای جلوگیری از فروش تجهیزات نظامی به ایران سازمان داد تا مانع از پیروزی ایران درجنگ علیه عراق گردد. پس از پایان جنگ ایران عراق درسال 1988 به منظور جلوگیری از قدرت روبه افزایش جمهوری اسلامی ایران در منطقه، دولت آمریکا مجددا اقدام به تنگ کردن حلقه تحریم اقتصادی ایران نمود.
* انواع و اهداف تحریم
تحریم به معنای حرام کردن و منع کردن است. (2) تحریم اقتصادی عبارت است از ممنوع کردن مبادله اقتصادی با یک کشور به منظور تأمین اهداف سیاسی.
تحریم های اقتصادی از جهت هدف، دو نوع هستند:
اول، تحریم اقتصادی به منظور بی ثبات کردن رژیم سیاسی کشور هدف است که در واقع برگرفته از تضاد درمنافع استراتژیک کشور تحریم کننده و کشور هدف می باشد. این نوع تحریم برای تغییر رژیم کشور هدف است؛ دوم، تحریم اقتصادی برای برخی رفتار سیاسی یا اقتصادی کشور هدف صورت می گیرد. این نوع تحریم به مراتب ملایم تر از نوع اول است. (3)
آمریکا در درجه اول به منظور تغییر حکومت اسلامی در ایران، اقدام به تحریم نمود و پس از ناامیدی از تغییر حکومت برای تغییر رفتارهای سیاسی ایران که مغایربا منافع آمریکاست، دامنه تحریم ها را گسترش داد.
تقسیم بندی دیگری می توان از جهت «منشأ» تحریم نیز در نظر داشت:
اول، تحریم یک جانبه در این نوع تحریم کشور فرستنده تحریم براساس تصمیم یک طرفه خود تحریم را اعمال می کند؛ دوم، تحریم چند جانبه که از سوی چندکشور علیه کشور هدف صورت می گیرد. سوم، تحریم سازمان ملل است که به وسیله شورای امنیت اعمال می شود4.
تحریم های ایران اغلب به صورت یک جانبه از سوی آمریکا صورت گرفته است. گرچه آمریکا با توجه به نفوذ خود در برخی کشورها، ایران را به صورت چندجانبه در مبادله برخی کالاها، تحریم نموده است.
* آثار تحریم
با تحریم اقتصادی ایران توسط آمریکا مشکلات اقتصادی برای ایران به وجود آمد، خصوصاً با توجه به نوپا بودن انقلاب و مشکلات خاص مربوط به آن، فشار مضاعفی بر مردم و مسئولان ایجاد شد؛ برخی از این مشکلات مربوط به تولیدکنندگان داخلی بود که دسترسی آنان به بازارهای مواد اولیه و یا بازارهای فروش محصولات خود در خارج از کشور به حداقل رسید؛ لذا تغییرات مهمی در الگوهای اقتصادی ایجاد شد، اولویت مبادله تجاری با کشورهای هم جوار مسلمان، گسترش صادرات غیرنفتی، حمایت از تولیدات داخلی و ایجاد الگوهای مصرف اسلامی به عنوان اصول اقتصادی انقلاب تبیین گردیدند و آن چنان که امام خمینی نیز تبیین کرده بود، اقتصاد ایران دوران جدیدی را آغاز می کرد که جلوگیری از غارت منافع ملت را در پی داشت: «آنچه از نظر اقتصادی موردنظر ماست، جلوگیری از غارت منافع ملت است، نه قطع روابط اقتصادی با کشورهای جهان، منافع حاصل از فروش منابع ارضی باید به مصرف پیشرفت های اقتصادی ما برسد و در این جهت ما قطعا با جهان صنعتی در رابطه کامل خواهیم بود، ولی حق تصمیم گیری برای جهتی که اقتصاد ما انتخاب خواهد کرد به عهده خودمان است.»5
برخلاف انتظار آمریکا ادامه تحریم های اقتصادی، آثار چندانی براقتصادجمهوری اسلامی ایران نداشته حتی موجب شده است که ملت ایران با تکیه بر نیروی ایمان و استعدادهای درونی خود و پیروی از ولایت فقیه، تهدیدهای دشمنان را به فرصت پیشرفت استقلال و خودباوری تبدیل کرده است؛ بنابراین، ملت بزرگ ایران نه تنها از تحریم اقتصادی زیانی ندید بلکه آن را به عاملی برای عزت و اقتدار خود تبدیل نمود.
یک بررسی انجام شده به وسیله یک اقتصاددان ایرانی در آمریکا نشان می دهد که اقتصاد ایران تحت تحریم های آمریکا در برخی موارد حتی سالم تر و باثبات تر از بسیاری از کشورهای در حال توسعه ای است که آمریکا به آنها کمک کرده است6.
علاوه بر این ها هدف آمریکا از تحریم های اقتصادی خسارت زدن به ایران و در تنگنا قراردادن ایران بود؛ اما خود آمریکا و شرکت های اقتصادی آمریکا بیشتر متضرر شدند. شرکتهای نفتی آمریکا در سال 1994 نزدیک به 5/3 میلیارد دلار نفت خام از ایران خریداری کرده اند. برآوردها نشان می دهد که تحریم های آمریکا بر ایران، و چند کشور دیگر، سالانه 7 میلیارد دلار خسارت جانبی بر آمریکا وارد می کنند و باعث از بین رفتن 000/200 شغل در این کشور می گردند. مطالعه انجام شده به وسیله مؤسسه اقتصاد بین المللی، حاکی از این است که هزینه تحریم های وارده بر شرکت های آمریکایی در سال 1995 به تنهایی در حدود 15 تا 19 میلیارد دلار بوده است7.
با وجود تهدیدات آمریکا و غرب مبنی بر اعمال تحریم اقتصادی علیه ایران، تقاضای جهانی برای خرید نفت از ایران رو به افزایش است. بازار جهانی انرژی به نفت ایران نیاز دارد. در صورت کاهش صادرات ایران، قیمت جهانی نفت افزایش خواهد یافت؛ همچنان که چندی پیش با قطع صادرات نفت ایران به دو کشور اروپایی شاهد مشکلات داخلی آنان بودیم.
* راه کارهای مقابله با تحریم
1 صبر و استقامت
تحریم همواره یکی از حربه های دشمنان بوده است. در زمان پیامبر اکرم(ص) یکی از حربه های مهم مشرکان در تنگنا قراردادن آن حضرت و مؤمنان به وی بودند؛ لذا سه سال آنان را در شعب ابی طالب محاصره اقتصادی کردند؛ این سخت گیری ها به حدی بود که کودکان غالبا از شدت گرسنگی می گریستند8؛ اما صبر و ایستادگی بی نظیر پیامبر(ص) و دیگر مسلمانان موجب شد همه مشکلات را تحمل کنند در نتیجه توانستند نهال نوپای حکومت اسلامی را از خطرات حفظ نمایند. قرآن کریم می فرماید: «واذکروا اذ انتم قلیل مستضعفون فی الارض تخافون ان یتخطفکم الناس فآواکم و ایدکم بنصره و رزقکم من الطیبات لعلکم تشکرون» (انفال/ 26) و به خاطر بیاورید هنگامی را که شما در روی زمین، گروهی کوچک و اندک و زبون بودید آن چنان که می ترسیدید مردم شما را بربایند! ولی او شما را پناه داد و با یاری خود تقویت کرد و از روزی های پاکیزه بهره مند ساخت شاید شکر نعمتش را بجا آورید!
بنابراین با ایمان به خدا و صبر و استقامت می توان محاصره دشمن را در هم شکست و درهای نعمت های الهی را به روی جامعه گشود، البته در این راه تقوا و ایمان جمعی لازم است،9 چنانکه قرآن می فرماید: «و لو ان اهل القری آمنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الارض و لکن کذبوا فاخذناهم بما کانوا یکسبون»(اعراف/96) «و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان می آ وردند و تقوا پیشه می کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها می گشودیم ولی (آنها حق را) تکذیب کردند ما هم آنان را به کیفر اعمالشان مجازات کردیم.»
2. تولید ملی و حمایت از سرمایه داخلی
برای گریز از تأثیرات منفی تحریم باید به موضوع تولید ملی و داخلی توجه بیشتر صورت گیرد و با توسعه منابع صنعتی، تجاری، کشاورزی، متنوع کردن شرکای تجاری، ایجاد تنوع در اقلام صادراتی و از همه مهم تر توجه به نیروی انسانی کارآمد و رعایت حقوق آنان، و نیز توجه به مراکز پژوهشی کشور، گام های عملی در این راستا برداشته شود. حضرت آیت الله خامنه ای در تبیین نامگذاری امسال بعنوان «سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» خاطرنشان کردند: «جمع بندی از حرکت خوب کشور به سمت اهداف والا و امکانات و شرایط موجود و همچنین تمرکز بدخواهان نظام اسلامی بر مسائل اقتصادی، نشان می دهد که حمایت از تولید ملی یک نیاز ضروری در شرایط کنونی است».
مقام معظم رهبری همچنین در پیام نوروزی خود با تأکید مجدد بر لزوم حمایت عملی از تولید ملی و با اشاره به نقش عمده دولت در این موضوع و همچنین نقش تسهیل کننده مجلس در این خصوص، افزودند: «مجلس و دولت باید با همکاری صمیمانه برای حمایت از تولید ملی، گام های عملی بردارند.»
باوجود دشمنانی چون آمریکا، برای فائق آمدن بر مشکلات تحریم های اقتصادی و نوسانات بحران زای بازار بین المللی، باید به امکانات داخلی خود بیشتر توجه نماییم و با استفاده بهینه از سه عامل مهم اقتصادی: 1.استفاده از منابع زیرزمینی، 2. پیشرفت های علمی و فناوری، 3.جدیت در کار و تلاش و تولید، زمینه رسیدن به سطح توسعه یافتگی را فراهم نماییم. بحمدالله کشور ما دارای ذخایر و معادن زیر زمینی فراوان، دارای آب و هوای مناسب و سرشار از نعمات الهی است.
ایران به عنوان یکی از مهم ترین کشورهای برخوردار از ذخائر هیدروکربن، اهرم قدرتی کمیاب دارد. امروز شرکت ملی نفت ایران به عنوان یکی از بزرگ ترین شرکتهای نفتی جهان مطرح است. در رده بندیهای جهانی، همواره جزو چهار شرکت بزرگ نفتی جهان قرار داشته است. با استفاده از ابزار نفت خام و اثر درآمدی آن می توان دیگر عوامل توسعه اقتصادی را تقویت نمود و نیز با استفاده از انرژیهای هیدروکربن برای سوخت و بعنوان مواد خام صنایع پتروشیمی، فولاد و دیگر صنایع انرژی بر، قادر به تقویت بنیه اقتصاد گردد که در چارچوب استراتژی جایگزینی صادرات مواد خام می گنجد. این استراتژی ضمن تنوع بخشیدن به مصارف نهایی و واسطه ای انرژی در داخل، موجب تنوع اقلام صادراتی و کاهش وابستگی به عواید نفتی می گردد10.
کشورمان از لحاظ پیشرفت های علمی، فناوری و پزشکی در جایگاه خوبی قرار دارد؛ به عنوان نمونه انرژی هسته ای تکنولوژی آن تاکنون تنها در انحصار قدرت های بزرگ صنعتی نظامی بود. پیشرفت های ایران در زمینه انرژی هسته ای تعادل قدرت را به هم زده است؛ از این رو آمریکا و غربیان تمام تلاش خود را برای توقف آن به کار بسته اند. همچنین ایران در نانو تکنولوژی، سدسازی، راه سازی، کشاورزی و... پیشرفت های چشمگیری داشته است و بعد از گذشت سی سال از تحریم های دشمنان انقلاب اسلامی، حرکت ملت ایران به سوی آرمانهایش پرشتاب تر شده است.
انتظار می رود همه مسئولان خصوصا مسئولان سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه برای ساختن ایران اسلامی آن گونه که شایسته است، همت مضاعفی ایجاد شود و با ارتباط خوب میان مردم و مسئولان و اعتماد به هم، زمینه شمول عنایت خداوند و فائق آمدن بر مشکلات را فراهم نماییم؛ از این رو باید مسئولان برای حمایت از تولیدکنندگان از واردات قاچاق کالاها جلوگیری نمایند، برای ریشه کنی زمینه های فساد مالی در بیت المال، چاره ای بیندیشند، بستر لازم برای اطمینان سرمایه گذاران داخلی و خارجی به عمل آورند، نظارت لازم بر استاندارد بودن کالاها داشته باشند تا اطمینان و اعتماد مردم به تولیدات داخلی جلب شود. همچنین مجلس شورای اسلامی در مصوبات خود حمایت از سرمایه و کار ایرانی را مورد توجه قرار دهد؛ البته همچنان که مقام معظم رهبری بیان نمودند: «در تحقق شعار تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی همه مسئولند» به خصوص در ارتباط با فرهنگ سازی، نیاز به عزمی عمومی و ملی احساس می شود تا به تدریج مصرف کالای ایرانی به عنوان یک فرهنگ عمومی درآید؛ به گونه ای که جز در مواردی که جنس مشابه داخلی وجود ندارد، کالای خارجی مصرف نشود.
برای ایجاد این فرهنگ، رسانه ها، مطبوعات و مسئولان فرهنگی و آموزشی کشور وظیفه ای سنگین به عهده دارند تا با آموزش و تبلیغ در مورد مصرف کالای ایرانی، این روحیه در مردم ایجاد شود.