« متن سخنرانی و اطلاعات مربوط به سالروز جهانی مبارزه با مواد مخدر سال 1396 جهت  بهره‌برداری در سخنرانی‌ها»

با سلام و درود به روح پر فتوح بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی به خصوص شهدای عرصه مبارزه با مواد مخدر و با آرزوی سلامتی و طول عمر با عزت برای رهبر معظم انقلاب اسلامی، به تبیین وضعیت اعتیاد در عرصه‌های جهانی، منطقه‌ای و ملی پرداخته خواهد شد .

الف= وضعیت جامعه جهانی:

نیک می دانیم جامعه بشریت با آهنگ سریع تحولات و تغییرات شتابان در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، تکنولوژی و منظومه خانواده در حال تغییر  ، مواجه شده و به قرن دگرگونی‌های فزاینده و پیچیده وارد شده است. در این راستا نوجوانان و جوانان کشورها،  بدون هرگونه آمادگی برای ورود به قرن جدید ، با ترافیک فزاینده و رنگین کمانی از خرده فرهنگ ها و نیز  طیف وسیعی از شوک‌های اجتماعی و فرهنگی روبرو شده‌اند. موادمخدر و روان‌گردان‌ها از جمله‌ی شوک‌های برشمرده و به عنوان زلزله خاموش و یکی از ابزارهای جنگ‌نرم ، سبب گردیده که در زمره یکی از مهمترین بحران های عرصه جهانی قرار گیرد به گونه ای که  در سال 2014 میلادی بالغ بر 247 میلیون نفر از جمعیت 15 تا 64 سال در بیش از 170 کشور جهان، حداقل یک‌ بار مبادرت به مصرف یکی از انواع موادمخدر – مواد محرک و مواد توهم‌زا نموده‌اند. نیم نگاهی به روند مصرف مواد طی ده ساله‌ی اخیر در جامعه‌جهانی حکایت از رشد 19 درصدی در تعداد مصرف‌کنندگان مواد دارد. به عبارت دیگر رشد فزاینده‌ی تقاضای مواد زمینه را برای روند فزاینده عرضه مواد مخدر و روانگردان‌ها فراهم نموده است تا آنجا که شاهد رشد 322 درصدی انواع مواد روان‌گردان جدید شناخته شده درسال 2017 نسبت به سال 2014 میلادی هستیم.

بررسی‌های صورت پذیرفته حکایت از آن دارد که علیرغم یک قرن مبارزه در  جامعه جهانی، شاهد موارد زیر هستیم:

 - مواد مخدر و روانگردان‌ها به یک ابزارسیاسی و اقتصادی در معادلات بین‌المللی تبدیل شده به طوری که گردش مالی 1400 تا 1600 میلیارد دلاری ناشی از قاچاق مواد مخدر در جهان و سود سرسام آور آن، زمینه را برای فعالیت بیش از یک میلیون نفر در تجارت قاچاق مواد فراهم نموده است.

- پیوند میان قاچاق مواد مخدر و تروریسم و ترویج جرائم سازمان یافته و نفوذ شبکه‌های قاچاق در بافت های اقتصادی کشورهای درحال توسعه، ضربات جبران ناپذیری را به این کشورها وارد نموده است.

- کاهش سن و رشد شیوع مصرف مواد در نوجوانان و جوانان جوامع، افزایش ورود زنان، افراد شاغل و  تحصیل کرده به چرخه اعتیاد، از دیگر معضلات، در رشد این بحران اجتماعی می‌باشد.

- افزایش تولید مواد صناعی و شیمیایی و تغییر الگو، نوع مواد و تولید روزانه یک ماده جدید روان‌گردان‌، شرایط مصرف مواد و تمایل به مصرف هم‌زمان و ترکیبی گونه‌های مختلف مواد، افزایش میزان مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد و ناخالصی مواد،  سبب پیچیدگی این عرصه در ابعاد مختلف شده است.

- بهره‌گیری از شبکه‌های سایبری و ماهواره ها به منظور ترویج و گسترش باورها و نگرش‌های غلط با هدف فریب فرهنگی و جذب مشتریان جدید، سبب افزایشِ اقبال نوجوانان و جوانان جوامع به مصرف مواد شده است.

- نشانه‌روی نهاد خانواده – مدارس- دانشگاه‌ها و کارکنان محیط‌های صنعتی از اهداف جدی سیستم هوشمند اعتیاد برای نابودی نسل‌ها می‌باشد.

ب= وضعیت منطقه:

نیم نگاهی به روند سطح زیر کشت خشخاش در کشور افغانستان در سال 1395 نسبت به سال 1376 (ه.ش) حکایت از رشد 247درصدی داشته به گونه ای که سطح زیر کشت از 58 هزار هکتار به 201 هزار هکتار افزایش یافته و در نتیجه تولید تریاک در کشور افغانستان با رشد 71 درصدی از 2804 تن در سال 1376 به 4800 تن در سال 1395 افزایش یافته است.

متاسفانه افزایش تدریجی کشت- تولید و انبار موادمخدر در افغانستان، سبب شده است که این کشور، 84 درصد تولید جهانی تریاک را به خود اختصاص دهد که تاثیر نامناسب آن بر سلامت، ثبات و توسعه این کشور و سایر کشورهای همسایه، سایه افکنده است.

ج= وضعیت ملی (کشور جمهوری اسلامی ایران) :

همجواری با کشور افغانستان از یک سو و از سوی دیگر نقش وسیع تهاجم فرهنگی و اجتماعی از سوی دشمنان نظام از طریق نفوذ و هجوم نرم و خاموش در حصار فرهنگی جامعه، عوامل ساختاری معیوب در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی (نظیر فقر- بیکاری- مهاجرت- عدم پاسخ‌گویی به نیازهای اجتماعی نوجوانان و جوانان – کمبود نشاط اجتماعی- فقر غنی سازی اوقات فراغت و..) ، عوامل سیاسی (از طریق توطئه استکبار به منظور بروز خسارت به اقتصاد کشور و جلوگیری از رشد و پیشرفت و تلاش جدی برای انحطاط نسل جوان)، عوامل روانشناختی (نظیر اختلال اضطراب- افسردگی- توهم و هذیان- بحران هویت- هیجان جویی)، عوامل فرهنگی (ناشی از سبک جدید زندگی – تضعیف مبانی مذهبی- ضعف میزان آگاهی از مخاطرات و تبعات سلامتی و ترویج باورهای غلط برای جذب نوجوانان و جوانان)، عوامل محیطی (دسترسی آسان به مواد) و عوامل خانوادگی (شامل کاهش سطح ارتباط موثر بین اعضای خانواده- ضعف کنترل و مدیریت فرزندان، اعمال خشونت در منزل، تعارض و دوگانگی در ارزش‌ها و الگوهای خانوادگی، ضعف در آموزش مهارت‌های زندگی و سبک فرزندپروری) سبب گردیده است تا اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان ها جایگاه ویژه ای را در عرصه آسیب های اجتماعی در سطح کشور به خود اختصاص دهد به گونه ای که اعتیاد و مواد مخدر در سال 1394 از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان اولین اولویت در بین پنج آسیب اجتماعی کشور تعیین گردیده و همواره معظم له پدیده شوم اعتیاد را فرهنگ صادراتی غرب به کشورها تلقی نموده و آن را راهی برای نفوذ استعمار به منظور تباهی و نابودی نسل جوان متذکر شده اند، ضمن آنکه  بیش از 90 درصد مردم کشور، نسبت به اعتیاد در جامعه ابراز نگرانی نموده اند. متاسفانه عدم دغدغه نسبت به اعتیاد در برخی از طبقات و لایه های مختلف جامعه، سبب گردیده که بیش از 64 درصد معتادان را افراد متاهل، بیش از 20 درصد معتادان دارای سطح تحصیلات فوق دیپلم به بالا و بیش از 22 درصد معتادان را افراد شاغل در محیط های صنعتی، تشکیل دهند.

اقدامات صورت پذیرفته در چهار سال اخیر 1392- 1395 در سطح کشور

1 ـ مقابله با عرضه:

افزایش 35 درصد تعداد عملیات های مقابله ای علیه قاچاقچیان در مقایسه با مدت مشابه پیش از آن، به منظور سرکوب عوامل مرتبط با قاچاق مواد مخدر و روان گردان ها، گسترش اقدامات اطلاعاتی هدفمند منجر به افزایش 14 درصد انهدام باندهای مواد مخدر در چهار سال اخیر در مقایسه با مدت مشابه قبل از آن، افزایش 26 درصدی سلاح های مکشوفه از قاچاقچیان در چهار ساله اخیر در مقایسه با مدت مشابه قبل، افزایش 176 درصدی انهدام کارگاه های تولید ماده محرک شیشه نسبت به مدت مشابه قبل آن، افزایش 15 درصدی انواع مواد مخدر مکشوفه جمعا به میزان 2459 تُن نسبت به مدت مشابه قبل، افزایش 18 برابری کشفیات مواد شیمیایی پیش ساز ( در تولید ماده محرک شیشه و هروئین ) در کشور نسبت به مدت مشابه قبل، افزایش 38 درصدی تعداد دستگیری های متهمین جرائم مواد مخدر ( جمعا به میزان 000/390/1 نفر ) نسبت به مدت مشابه قبل، ایجاد موانع فیزیکی در مرزهای شرقی و غربی کشور به منظور اشراف مرزی، اهداء 41 نفر شهید گرانقدر عرصه مبارزه در چهار ساله اخیر، همگی حکایت از تلاش نیروهای مقابله کننده با سیستم هوشمند و فعال مواد مخدر و روان گردان ها داشته است.

 2 ـ فرهنگی و پیشگیری:

به منظور ارتقاء سطح آگاهی و آموزش کانونهای مختلف جامعه، بیش از یازده میلیون خانواده، به طور میانگین سالیانه حدود سه میلیون نفر از دانش آموزان و دانشجویان کشور، بیش از چهار میلیون از افراد شاغل در محیط های کاری ،تحت پوشش آموزش های پیشگیری از اعتیاد قرار گرفته اند. هم زمان نیز به منظور راهنمایی و مشاوره تلفنی در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد از طریق خط ملی اعتیاد، حدود 000/400/1 نفر در چهار ساله اخیر تحت پوشش خدمات مشاوره ای قرار گرفته اند.

3 ـ درمان و کاهش آسیب های ناشی از اعتیاد:

افزایش 55 درصدی مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب در چهار ساله اخیر نسبت به مدت مشابه قبل و در نتیجه ایجاد 8103 مرکز مجاز دولتی و غیر دولتی، پذیرش بیش از 780 هزار نفر معتاد متقاضی درمان در مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب، تقویت و تجهیز 18 مرکز در سطح استانها برای ساماندهی معتادان متجاهر و پرخطر و پذیرش بیش از 86 هزار نفر از آنان، از دیگر اقدامات برای مهار کنترل اعتیاد در سطح کشور بوده است.

4 ـ صیانت و حمایت اجتماعی و توسعه مشارکتهای مردمی:

تقویت رویکرد اجتماعی شدن امر مبارزه با هدف مشارکت آحاد جامعه و رشد 96 درصدی شکل گیری سازمانهای مردم نهاد فعال در حوزه مبارزه با مواد مخدر در چهار ساله اخیر نسبت به مدت مشابه قبل، به گونه ای که بیش از 2365 سازمان مردم نهاد در عرصه درمان، کاهش آسیب، فرهنگی و پیشگیری، توانمندسازی و اشتغال معتادان بهبود یافته در سطح استانهای کشور با تلاش شبانه روزی به دنبال جلوگیری از توسعه اعتیاد در سطح کشور می باشند. ضمن آنکه طی مدت چهار ساله اخیر بیش از 155 هزار نفر از معتادان بهبود یافته از آموزش های فنی و حرفه ای برخوردار شده و در نتیجه ازگرایش مجدد آنان به چرخه اعتیاد جلوگیری شده است .

5 ـ علمی کردن امر مبارزه:

طی چهار ساله اخیر با اتخاذ رویکرد های کیفی به منظور تولید دانش تخصصی و پشتوانه های علمی و تحقیقاتی، شاهد رشد 332 درصدی اقدامات پژوهشی بوده و همزمان نیز با حمایت از پایان نامه های تحصیلات تکمیلی دانشجوبان به منظور ایفای نقش موثر دانشجویان و اساتید در جهاد مقدس امر مبارزه، نسبت به ایجاد رشته های کارشناسی ارشد و دکترا در عرصه پیشگیری و درمان اقدام شده است. از سوی دیگر با افزایش مشارکت نخبگان و اصحاب اندیشه، شاهد تقویت رویکرد علمی کردن امر مبارزه در عرصه های سخت و نرم افزاری هستیم.

6 ـ افزایش اقدامات رسانه ای:

به منظور ارتقاء سطح آگاهی آحاد جامعه با بهره گیری از ظرفیت شبکه های ملی و استانی سازمان صدا و سیما، شاهد تولید بیش از 120 هزار دقیقه برنامه های آموزشی در عرصه پیشگیری از اعتیاد بوده ایم.

« سطوح انتظار  »: با توجه به خسارتها و پیامدهای ناشی از مصرف مواد در ابعاد:  بهداشتی ( شامل : توسعه ی  بیماریهای جسمانی و روانی ، بروز شیوع بیماری های عفونی ایدز، مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از اندازه و وجود ناخالصی مواد) ، اجتماعی ( علت و پایه ی سایر جرایم و بزهکاری ها نظیر همسر آزاری 65 درصد، طلاق 55 درصد، کودک آزاری 30 درصد، قتل عمد 25 درصد، نزاع و خشونت 23 درصد، جرایم منکراتی 20 درصد، جرایم مالی 10 درصد، اخراج موقت و دایم و بیکاری و محرومیت از شغل)، اقتصادی( بروز خسارت و تحمیل میلیاردها تومان هزینه بر بودجه سالیانه عمومی کشور برای مهار و کنترل اعتیاد و همچنین خروج مقادیر قابل توجهی پول از اقتصاد کشور)، فرهنگی ( شکل گیری باورهای غلط نظیر مصرف مواد برای رهایی از استرس، اضطراب، کسب نشاط و لذت کاذب، ابراز وجود، تکمیل اوقات فراغت، رفع اختلالات جنسی، بی خیالی، افزایش کارایی و رفع خستگی، افزایش توان  یادگیری، شب بیداری، تجارب عرفانی، رفع بیماری های جسمی)، امنیتی( تهدید جدی علیه حاکمیت ملی و افزایش جرایم سازمان یافته) و سیاسی ( ایجاد اپوزیسیون علیه حاکمیت) ،  انتظار می رود کلیه مسئولین استانی، نخبگان و اصحاب اندیشه، مراکز علمی و دانشگاهی ، سازمان های مردم نهاد و سایر آحاد جامعه با دغدغه مستمر و مشارکت موثر و حداکثری در جهاد مقدس امر مبارزه به خصوص پیشگیری اولیه از اعتیاد ایفای نقش نموده و زمینه را برای تحقق فرامین رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر کاهش 25 درصدی اعتیاد در طول برنامه ششم توسعه ( 1400-1396) در سطح استان فراهم نمایند تا بدین ترتیب شاهد کنترل اعتیاد به عنوان بزرگترین منکر هزاره سوم از جامعه اسلامی مان  باشیم.